Wczoraj, w dniu 18 lipca obchodziliśmy Światowy Dzień Słuchania. To dobra okazja, by przypominać sobie o znaczeniu słuchania i wysłuchiwania innych, ale też o uważności, wrażliwości na dźwięki, które nas otaczają.
Diogenes powiedział, że „mamy dwoje uszu i jedne usta, abyśmy więcej słuchali, a mniej mówili”.
Słuchanie – trudna sztuka, którą opanowali nieliczni. Słuchamy innych – tylko czy rzeczywiście ich słyszymy?
Przed laty przeczytałam słowa H.-G. Gadamera, który w książce „Rozum, słowa, dzieje. Szkice wybrane” napisał o komunikacji następująco: „W każdej rozmowie panuje duch dobry lub zły, duch zatwardziałości lub duch otwarcia się ku sobie i płynnej wymiany między JA i TY”. Słowa te pozostały ze mną na stale – jako inspiracja, przestroga, refleksja. Zaś u M. Bubera, w książce „Problem człowieka” z fascynacją czytałam, że dialogiem jest to, co dzieje się w przestrzeni między osobami, które się ze sobą komunikują.
Continue reading „Nie spieszmy się z odpowiedzią. Dajmy sobie moment do namysłu – refleksja o komunikacji”
W ostatnim moim artykule pisałam o przywództwie opartym na zaufaniu. Dziś chcę napisać kilka słów o zaufaniu w zespole i o kontekstach samego zaufania, bo kryje ono w sobie mnóstwo odcieni, niuansów.
Żyjemy w czasach napięć, rosnącej niepewności, obaw, dużej nieprzewidywalności. Ze wszech stron odczuwamy presję nadążania za zmianami, presję oczekiwań, a w końcu sami w sobie budujemy wewnętrzny imperatyw udowadniania, że jesteśmy skuteczni, że damy radę, że na nas można liczyć. Z drugiej strony coraz głośniej mówimy o tym, że poszukujemy spokoju, poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji. Chcemy funkcjonować w relacjach (prywatnie i zawodowo) opartych na szacunku i zrozumieniu.
Do napisania tego artykułu skłoniła mnie rozmowa z klientką, która zmęczona i w poczuciu bezradności, w trakcie naszej rozmowy wyznała z żalem: „U nas nie ma zespołów. Każdy gra na siebie”. Z dalszej wypowiedzi wynikało, że w jej firmie „na siebie” gra każdy – menedżerowie, pracownicy (bo przykład idzie z góry), każdy myśli tylko o tym, jak być lepszym od innych, jak to udowodnić, jak wyprzedzić kolegów. A nikt nie myśli o tym, że razem mogliby być bardziej efektywni, a sama praca nie niosłaby tyle stresu.
Pracuję (już od pewnego czasu) nad nową książką. Tym razem „rozkminiam”, analizuję, przyglądam się komunikacji między ludźmi – w sytuacjach formalnych, nieformalnych, w relacjach osób, które się znają i obcych względem siebie. Obserwuję to, jak inni komunikują swoje potrzeby i jak słuchają komunikatorów innych. Ciekawi mnie, skąd biorą się trudności, co bywa przyczyną niezrozumienia, kto bierze na siebie odpowiedzialność za nieskuteczną komunikację i czy robi to słusznie. Patrzę też na ten proces z własnej perspektywy, co mi sprawia trudność, jakie błędy popełniam, a co mi pomaga i wspiera mnie w budowaniu relacji i porozumienia z innymi.
Kiedy badam potrzeby szkoleniowe wśród zespołów, z którymi pracuję, bardzo często słyszę o potrzebie rozwoju takich kompetencji jak: komunikacja, współpraca i asertywność. Dlatego w ostatnim czasie jako trener, mierzę się z tymi zagadnieniami stosunkowo często, a rozmowy, które prowadzę, pokazują mi, jak dużym wyzwaniem bywa bycie asertywnym, zwłaszcza w środowisku pracy.
„Na całym świecie nie ma nic równie trudnego do zdobycia i równie łatwego do stracenia jak zaufanie” – H. Murakami
Dla skutecznego funkcjonowania, budowania relacji oraz pewności siebie i wiary w swoje możliwości potrzebujemy zaufania. Zaufania do osób, które nas otaczają, które z nami mieszkają, pracują, z którymi się spotykamy, a także poczucia, że oni ufają nam. Zaufanie to wartość, która gruntuje nas w życiu, w relacjach, w zadaniach, w obowiązkach i w pasjach.
Empatia – określenie wprowadzone w 1897 roku przez Edwarda B. Titchenera na oznaczenie zdolności wczuwania się, porozumienia z drugim człowiekiem na poziomie emocji. Jest zdolnością bardzo pożądaną we współczesnym świecie, w czasie wszechobecnej obojętności, egotyzmu i braku wrażliwości. Empatia jest zdolnością rozpoznawania i współodczuwania stanów psychicznych innych osób. Definiowana bywa również jako zdolność do stawiania siebie w sytuacjach innych ludzi i uwzględniania tego stanu w relacjach z innymi.
Hans-G. Gadamer powiedział: „W każdej rozmowie panuje duch dobry lub zły, duch zatwardziałości lub duch otwarcia się ku sobie i płynnej wymiany między JA i TY”. Umiejętność komunikowania się z innymi coraz częściej uznawana jest za kluczową kompetencję przyszłości. Postulowane jest, by tej umiejętności uczyć w szkole w ramach osobnego przedmiotu – lekcji z zakresu komunikacji interpersonalnej. Bo choć uczeni byliśmy w szkole zasad gramatyki, składni, rozwijaliśmy słownictwo – to dość rzadko udawało się nam wchodzić w autentyczny dialog. Rzadko mogliśmy też mieć poczucie, że zostaliśmy wysłuchani.