Kiedy badam potrzeby szkoleniowe wśród zespołów, z którymi pracuję, bardzo często słyszę o potrzebie rozwoju takich kompetencji jak: komunikacja, współpraca i asertywność. Dlatego w ostatnim czasie jako trener, mierzę się z tymi zagadnieniami stosunkowo często, a rozmowy, które prowadzę, pokazują mi, jak dużym wyzwaniem bywa bycie asertywnym, zwłaszcza w środowisku pracy.
„Na całym świecie nie ma nic równie trudnego do zdobycia i równie łatwego do stracenia jak zaufanie” – H. Murakami
Dla skutecznego funkcjonowania, budowania relacji oraz pewności siebie i wiary w swoje możliwości potrzebujemy zaufania. Zaufania do osób, które nas otaczają, które z nami mieszkają, pracują, z którymi się spotykamy, a także poczucia, że oni ufają nam. Zaufanie to wartość, która gruntuje nas w życiu, w relacjach, w zadaniach, w obowiązkach i w pasjach.
Od pewnego już czasu zgłębiam podstawy Analizy Transakcyjnej, a im lepiej ją poznaję, tym bardziej mam poczucie, że była mi bliska na długo przed tym, zanim ją poznałam. Badając pojęcie umów w różnych relacjach, także wychowawczych, analizując zagadnienia dialogu i komunikacji oraz trudności, które im towarzyszą, bliskie mi było poczucie, że cały proces budowania relacji, zrozumienia i zaufania to proces wymiany – doświadczeń, potrzeb, oczekiwań, zasobów itd.
Empatia – określenie wprowadzone w 1897 roku przez Edwarda B. Titchenera na oznaczenie zdolności wczuwania się, porozumienia z drugim człowiekiem na poziomie emocji. Jest zdolnością bardzo pożądaną we współczesnym świecie, w czasie wszechobecnej obojętności, egotyzmu i braku wrażliwości. Empatia jest zdolnością rozpoznawania i współodczuwania stanów psychicznych innych osób. Definiowana bywa również jako zdolność do stawiania siebie w sytuacjach innych ludzi i uwzględniania tego stanu w relacjach z innymi.
Z radością działasz, masz plany, pomysły, entuzjazm i gotowość do uczenia się oraz dzielenia doświadczeniem i pomocą. Wydawałoby się, że jesteś wymarzonym pracownikiem, członkiem zespołu, dzięki któremu efekty pracy całego zespołu będą lepsze, a motywacja i zaangażowanie wszystkich wzniesie się na wyższy poziom. Ale czy tak rzeczywiście jest? Zapewne znajdą się wśród nas osoby, które powiedzą, że tak – to prawdziwi szczęśliwcy, którzy trafili na ludzi wspierających, pozytywnych, żyjących według podobnych wartości. Niestety nie jest rzadkością sytuacja, gdy nasz entuzjazm i sukcesy w działaniu, zamiast wsparcia i uznania rodzą zazdrość, frustrację innych, ich wrogość … i wiele innych negatywnych uczuć, które wracają do nas i pozbawiają nas energii, chęci działania, w skrajnych sytuacjach mogą nawet doprowadzić do depresji lub innych problemów zdrowotnych.
Słowami można zadać ciosy nie mniej bolesne od tych zadanych pięścią, a często pozostawiające rany o wiele trudniej się gojące i równie długo pozostające w pamięci. Wokół nas rośnie agresja, zwłaszcza ta słowna. Hejt staje się wszechobecny, pleni się jak chwast i niszczy relacje, ludzi, życia. Co się z nami dzieje? Co się dzieje z ludźmi, którzy bez oporu stosują przemoc werbalną, nie dbają o konsekwencje swoich słów i za nic mają ludzkie uczucia, zdrowie?
Znamy już harmonogram powrotu uczniów do edukacji stacjonarnej. Wiemy, że pierwsi na stałe do szkół wrócą uczniowie klas I-III, później stopniowo (hybrydowo) także starsi. W końcu, 31 maja wszyscy uczniowie mają już być ponownie w szkolnych murach.
Po roku edukacji zdalnej, dość szeroko ograniczonych kontaktów społecznych, wielogodzinnej edukacji przed monitorami, w słuchawkach na uszach powrót do „normalności” jest potrzebny – nie mam co do tego wątpliwości. Dzieci i młodzież muszą odbudować się psychicznie, emocjonalnie, a przede wszystkim społecznie. Potrzebują kontaktów, rozmów, śmiechu i bycia w grupie.
Współczesność niesie wiele wyzwań, zagrożeń, rosnących wymagań i oczekiwań. Każdy z rodziców i nauczycieli marzy, by dzieci odnosiły sukcesy, skutecznie radziły sobie w życiu i były szczęśliwe. Dzieci i młodzież żyją pod presją, stałą kontrolą i często są zwyczajnie przemęczone nadmiarem obowiązków. Pandemiczna sytuacja dodatkowo nie sprzyja budowaniu poczucia dobrostanu, zadowolenia i spokoju. Bez względu jednak na to, jak zdefiniujemy sukces, jaką treść słowo to niesie dla naszych dzieci, dla ich rodziców i nauczycieli, można wskazać kilka sprawności, które są życiowo pożądane i cenne dla skutecznego funkcjonowania w zmieniającym się, dynamicznym i bardzo złożonym świecie.
Kilka dni temu, zbierając materiały do artykułów, nad którymi aktualnie pracuję, natrafiłam na słowa Boba Talberta, które mocno zapadły mi w pamięć i siedzą we mnie, „uwierają” mnie zmuszając do namysłu i analizy własnych działań. Bob Talbert napisał: „Uczenie dzieci liczenia ma swój urok, lecz najlepsze jest uczenie ich tego, co się liczy”. Niby proste, oczywiste, a jednak tkwi we mnie jak drzazga, jak wielki znak zapytania. Pytam zatem siebie: Czego warto teraz uczyć? Co się tak naprawdę współcześnie liczy?
W naszym życiu spotykamy wielu ludzi, bardzo różnych. Niektórzy budzą natychmiast naszą sympatię, inni nie. Jedni kierują się podobnymi do naszych wartościami, a inni za busolę swego życia wybierają wartości, które dla nas mogą być nie do zaakceptowania. Niektórzy z poznanych ludzi z podobnym do naszego zaangażowaniem podchodzą do swoich obowiązków, inni wykazują się stosunkiem, określmy to – swobodnym itd. Wszystko to sprawia, że budowanie wzajemnych relacji nie jest łatwe i często wymaga od nas cierpliwości, zrozumienia, wrażliwości i empatii.